خسارت تگرگ در باغ میتواند یکی از ناگوارترین اتفاقاتی باشد که یک باغدار با آن مواجه میشود. که پس از ماهها زحمت و مراقبت، تنها در چند دقیقه همه چیز زیر ضربات بیامان تگرگ نابود شود. شاخههای شکسته، میوههای لهشده، و گیاهانی که دیگر توان رشد ندارند.
این سوال پیش میآید که پس از چنین فاجعهای چه باید کرد؟ آیا امکان نجات باغ یا مزرعه وجود دارد؟ آیا میتوان قبل از بروز تگرگ پیشگیریهای مفید انجام داد؟
همانطور که تگرگ میتواند بهسرعت خسارت وارد کند، اقدامات هوشمندانه و بهموقع شما نیز میتواند جلوی خسارت بیشتر را بگیرد. با اقدامات خاص میتوانید میزان خسارت وارده را به حداقل رسانده و محصولات خود را نجات دهید.
در این مقاله قصد داریم به شما کمک کنیم تا با راهحلهای عملی و قابل اجرا جلوی خسارت تگرگ در مزارع و باغات را گرفته و قبل از بروز آن نیز پیشبینیهای لازم را داشته باشید.
تگرگ چیست؟
تگرگ نوعی پدیده جوی است که در آن ذرات یخ به شکل گلولههای کوچک یا بزرگ از آسمان میبارند. این ذرات زمانی تشکیل میشوند که قطرات آب در ابرهای طوفانی به ارتفاعات بسیار بالا منتقل شده و در دماهای زیر صفر یخ میزنند.
تگرگها اغلب در ابرهای کومولونیمبوس و در شرایطی که جریانهای صعودی قوی وجود دارد، به وجود میآیند. اندازه تگرگ میتواند از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متغیر باشد و شدت و میزان خسارت آن به بزرگی ذرات و شدت بارش بستگی دارد. این پدیده میتواند خسارتهای جدی به باغات، مزارع و حتی زیرساختهای کشاورزی وارد کند.
خسارت تگرگ در باغات
تگرگ میتواند خسارتهای جبرانناپذیری به باغات وارد کند. ضربات تگرگ به شاخهها و تنه درختان، باعث شکستن شاخههای حساس و جوان خواهد شد. اگر این پدیده در زمان میوه بوجود بیاید، باعث زخمی شدن پوست میوه، له شدن و خرابی آنها خواهد شد. بدین ترتیب کیفیت محصول بسیار کم شده و اغلب یک باغدار دیگر نمیتواند محصول خود را با قیمت مناسب به بازار عرضه کند.
البته که این خسارتها تنها به ظاهر باغ و محصول محدود نمیشوند. زخمهای ایجاد شده بر روی شاخهها و تنه درختان، محل مناسبی برای نفوذ آفات و بیماریها خواهند شد. در نتیجه، سلامت درختان در طولانی مدت به خطر میافتند.

خسارت تگرگ در مزارع
تگرگ میتواند خسارات بسیار جدی بر روی مزارع کشاورزی وارد کند. در برخی از موارد خسارات وارد شده از باغات میوه نیز بیشتر است، زیرا گیاهان کشت شده در روی زمین مانند درختان هیچ مانع حفاظتی مانند شاخ و برگ درختان را نداشته و تگرگ به صورت مستقیم روی برگ و ساقههای محصولات سقوط میکند.
این مشکل بخصوص در محصولات زراعی مانند گندم، جو یا ذرت باعث از بین رفتن کامل محصولات زمین شده و خسارتهای مالی سنگینی را به همراه دارند.
علاوه بر خسارتهای مستقیم، تگرگ ممکن است خاک مزرعه را نیز تحت تاثیر قرار دهد. به طوری که با ایجاد فرسایش سطحی خاک یا ایجاد تراکم در لایه بالایی خاک، کیفیت آن را به شدت کاهش میدهند.
برای مقابله با این مشکل، کشاورزان و باغداران باید بتوانند اقدامات پیشگیرانه موثری را انجام دهند تا از زمین و محصولات خود محافظت کنند.
روشهای پیشگیری از خسارات تگرگ در کشاورزی
- استفاده از توری یا شبکههای ضد تگرگ
- بهکارگیری سامانههای هشداردهنده و پیشبینی هواشناسی
- اجرای برنامههای بیمه کشاورزی
- استفاده از روشهای اصلاح ژنتیکی برای افزایش مقاومت گیاهان
- بهکارگیری روشهای مدیریت مزرعه برای کاهش آسیبپذیری

یکی از بهترین اقدامات مقابله با خسارت تگرگ در مزارع، نصب توریهای ضد تگرگ روی کل باغ یا مزرعه است. بدین ترتیب زمانی که تگرگ میبارد، این توریها مانع برخورد مستقیم با گیاهان شده و جلوی خسارت را میگیرند. این شبکههای ضد تگرگ به طور کامل جلوی برخورد با شاخهها، ساقهها و میوهها را کامل میگیرند.
یکی از مهمترین اقداماتی که هر کشاورز و باغداری باید آن را انجام دهد، چک کردم مداوم شبکهها یا سایتهای هواشناسی است. زیرا در این صورت دقیقا میدانند که چه موقع ممکن است مزرعه یا باغ دچار تگرگ شده و سریعا نسبت به نصب سامانههای ضد تگرگ مانند توری اقدام کنند.
در کنار این موارد، بهتر است محصولات خود را بیمه کنید تا در صورت بروز خسارت بتوانید آن را جبران کنید.
یکی دیگر از بهترین راههای مقابله با خسارت تگرگ در کشاورزی این است که از ارقامی استفاده کنید که خیلی کمتر به تگرگ حساس هستند. مانند گیاهان اصلاح ژنتیکی شده و مقاوم.
مدیریت صحیح مزرعه، مانند تنظیم تراکم کاشت، انتخاب زمان مناسب برای کاشت و برداشت و استفاده از روشهای آبیاری مناسب، میتواند به کاهش آسیبپذیری گیاهان در برابر تگرگ کمک کند. این اقدامات میتوانند تأثیر تگرگ را بر محصولات کاهش دهند.

اقدامات لازم برای بعد از تگرگ
یک کشاورز و باغدار باید به اقدامات بعد از تگرگ کاملا آگاه بوده و در صورت بروز آن باید بتواند فورا دست به کار شده و جلوی خسارتهای بیشتر را بگیرد. در این بخش قرار است بدانید که بعد از تگرگ چه کنیم؟
- ارزیابی سریع خسارت
- حذف و هرس بخشهای آسیبدیده
- استفاده از مواد ضدعفونیکننده و قارچکشها
- تغذیه و تقویت گیاهان آسیبدیده
- برنامهریزی برای پیشگیری از خسارات آینده
بلافاصله پس از تگرگ، باید میزان و نوع خسارت واردشده به گیاهان ارزیابی شود. این ارزیابی شامل موارد زیر خواهد بود:
- بررسی آسیب به برگها
- بررسی آسیب به ساقهها
- بررسی آسیب به میوهها
- بررسی آسیب به سایر بخشهای گیاه
بخشهای آسیبدیده گیاهان، مانند شاخهها و برگهای شکسته یا لهشده، باید بهسرعت حذف شوند. این کار از گسترش بیماریها و آفات جلوگیری کرده و به گیاه امکان میدهد انرژی خود را بر روی بخشهای سالم متمرکز کند.
همان طور که پیشتر گفتیم، پس از تگرگ، گیاهان مستعد ابتلا به بیماریهای قارچی و باکتریایی هستند. استفاده از مواد ضدعفونیکننده و قارچکشهای مناسب میتواند از بروز و گسترش این بیماریها جلوگیری کند. همچنین استفاده از آفتکشها هم میتواند مانع ورود آفات به داخل گیاهان و درختان شوند. البته انتخاب صحیح مواد و زمانبندی مناسب در این زمینه حائز اهمیت است.
در مرحله بعدی تغذیه مناسب گیاهان با استفاده از کودهای حاوی عناصر ضروری میتواند به بهبود سریعتر گیاهان شما کمک کند. استفاده از کودهای حاوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم، بهویژه در مراحل اولیه پس از تگرگ، توصیه میشود.
پس از این مراحل باید برنامهریزیهای پیشگیرانه که در بخش قبلی به آنها پرداختیم صورت گیرد.
جمعبندی
تگرگ یکی از پدیدههای طبیعی است که میتواند خسارتهای جدی به باغات و مزارع وارد کند. با این حال، اتخاذ تدابیر مناسب، هم قبل از وقوع این پدیده و هم پس از آن، میتواند آسیبها را به میزان قابلتوجهی کاهش دهد.
یکی از اصلیترین روشهای پیشگیری، نصب شبکههای ضد تگرگ و استفاده از سامانههای هواشناسی گرفته تا مدیریت صحیح مزرعه و تغذیه گیاهان، همه این اقدامات میتوانند نقش مهمی در حفظ بهرهوری کشاورزی ایفا کنند.
در پایان باید گفت که بهتر است تمامی کشاورزان و باغداران با کارشناسان کشاورزی منطقه خود در تماس بوده و برای مقابله با این بحران خود را کاملا آماده کنند تا در آینده میزان و کیفیت محصول کاسته نشود. خسارت تگرگ در باغ و مزارع با روشهای پیشگیرانه و اقدامات عملی میتواند به حداقل برسد.
آبادیس تولید کننده برتر کودهای آلی در کشور
شرکت آبادیس با تمرکز بر تولید کودهای آلی، محصولاتی همچون هیومیک اسید و کود آمینو اسید را برای بهبود رشد و افزایش مقاومت گیاهان عرضه میکند. این محصولات با تقویت ساختار ریشه، افزایش جذب مواد مغذی و بهبود تحمل گیاه در برابر تنشهای محیطی، نقشی کلیدی در شرایط استرس زا ایفا میکنند. هیومیک اسید با افزایش فعالیت میکروارگانیسمهای خاک و بهبود ظرفیت نگهداری آب، تأثیرات مثبت پایداری بر کیفیت خاک دارد، درحالیکه آمینو اسیدها با تحریک فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه، مقاومت آن را در برابر تنشها افزایش میدهند. برای افزایش بهرهوری و محافظت از محصولات کشاورزی خود، میتوانید از وبسایت آبادیس بازدید نمایید و یا برای خرید هیومیک اسید با کارشناسان این مجموعه تماس بگیرید.