نخل خرما گیاهی است با عمر طولانی و کوچک‌ترین اشتباه در تغذیه آن میتواند سال‌ها باردهی این درخت را کم کند. به‌همین‌دلیل، خیلی از باغداران به‌دنبال راهی هستند که هم ریشه‌های نخل قوی‌تر شوند، هم خاکشان نفس بکشد و هم کیفیت و کمیت خوشه‌های خرما بالا برود. کود هیومیک اسید برای نخل خرما دقیقاً در همین نقطه وارد بازی میشود؛ کودى که خودش کود NPK نیست؛ اما کاری می‌کند که همه کودهای دیگر بهتر جذب شوند. با استفاده اصولی از کود هیومیک اسید برای خرما می‌توان شوری خاک را بهتر مدیریت کرد، ریشه‌ها را عمیق‌تر و فعال‌تر نگه داشت و در نهایت به محصولی درشت‌تر، یکنواخت‌تر و پایدارتر رسید. در ادامه، قدم‌به‌قدم اثر، زمان و مقدار مصرف اسید هیومیک برای هر درخت خرما را بررسی می‌کنیم.
فواید و ویژگی‌های هیومیک اسید برای خرما
اسید هیومیک ماده‌ای آلی است که بیشتر نقش یک بهساز قدرتمند برای خاک و یک محرک زیستی عالی را بازی می‌کند. این ترکیب بدون تأمین مستقیم عناصر اصلی، با بهبود ساختار خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب و تقویت تبادل کاتیونی، شرایط مناسبی برای جذب بهتر ریزمغذی‌هایی مانند آهن و روی ایجاد می‌کند و همچنین با فعال‌سازی میکروارگانیسم‌های مفید و تحریک هورمون‌های رشد، به تقویت ریشه و افزایش مقاومت نخل خرما در برابر تنش‌هایی مثل شوری و خشکی کمک می‌کند. نتیجه نهایی تمام این موارد، رشد سالم‌تر و تغذیه مؤثرتر درخت خرما و در نتیجه باردهی بهتر آن است.
تاثیر هیومیک اسید بر نخل خرما
به‌طورکلی، افزودن کود هیومیک اسید برای نخل خرما باعث بهبود رشد رویشی (مانند افزایش تعداد و سطح برگ‌ها)، تقویت تشکیل گل و میوه و ارتقای کیفیت و کمیت محصول خرما میشود. به‌عنوان‌مثال، در یک مطالعه بر روی نخل خرما رقم برحی تحت تنش شوری، افزودن ۵۰ میلیلیتر محلول اسید هیومیک به خاک هر درخت همراه با عناصر سلنیوم و سیلیکون موجب افزایش معنی‌دار سطح کلروفیل برگ‌ها و بهبود وضعیت تغذیه‌ای (بالارفتن غلظت عناصر N, P, K, Ca, Mg در برگ‌ها) نسبت به تیمار شاهد شد.
شواهد علمی دیگری نیز تأثیر مثبت اسید هیومیک بر افزایش محصول خرما را تأیید می‌کنند. در یک تحقیق روی رقم «خضراوی» مشخص شد، کاربرد هیومیک اسید با غلظت بالا توانسته درصد تشکیل میوه را افزایش و درصد ریزش میوه‌های نارس را کاهش دهد؛ در نتیجه وزن و اندازه میوه‌ها بزرگ‌تر شد و عملکرد نهایی هر درخت به حدود ۵۸٫۱ کیلوگرم رسید، درحالی‌که تیمار شاهد میزان عملکرد بسیار کمتری (در حد نصف) داشت.
در پژوهشی دیگری که به منظور انتخاب بهترین کود برای پاجوش نخل انجام شد، محققان نتیجه گرفتند که:
- the interaction between sulfur and humic was effective in reducing the salinity stress and improving the physiological traits in date palms.
- برهمکنش گوگرد و هیومیک اسید در کاهش تنش شوری و بهبود صفات فیزیولوژیکی در نخل خرما مؤثر بوده است.
این نتایج نشان می‌دهد که کود هیومیک اسید برای نخل خرما با بهبود شرایط تغذیه‌ای و کاهش اثرات منفی شوری، رشد و باردهی نخل خرما را تقویت می‌کند، البته باید به زمان و مقدار مصرف اسید هیومیک برای هر درخت خرما توجه کرد.
زمان مصرف هیومیک اسید برای خرما
زمان‌بندی صحیح مصرف کود هیومیک اسید برای نخل خرما در به دست آوردن حداکثر اثربخشی آن بر درخت، بسیار مهم است. توصیه کلی کارشناسان برای رعایت زمان مصرف اسید هیومیک در خرما آن است که این کود در طی فصل رشد درخت خرما استفاده شود و از کاربرد آن در زمان رکود زمستانی درخت خودداری شود.
بهترین زمان برای شروع مصرف هیومیک اسید اوایل فصل بهار (همزمان با شروع رشد جدید و ظهور خوشهها) است؛ زیرا در این زمان خاک در حال گرم‌شدن است و فعالیت ریشه‌ها و میکروب‌های خاک افزایش می‌یابد.
براساس نتایج یک تحقیق علمی، افزودن اسید هیومیک در آغاز فصل رشد (اوایل بهار)، سپس تکرار آن بلافاصله پس از مرحله تشکیل میوه (اوایل تابستان) و یک نوبت دیگر با فاصله حدود یک ماه، به رشد و محصول‌دهی بهتر نخلهای خرما کمک می‌کند.
بنابراین می‌توان یک برنامه سه مرحله‌ای در زمان مصرف هیومیک اسید برای خرما پیشنهاد داد:
- نوبت اول پیش‌از گل‌دهی (شروع رشد بهاره)
- نوبت دوم پس‌از تشکیل خرماهای ریز (برای کاهش ریزش میوه و تقویت رشد میوه)
- نوبت سوم حدود یک ماه بعد در خلال رشد میوه‌ها.
این برنامه زمان‌بندی باعث میشود مواد هیومیکی در مراحل مهم رشد درخت در دسترس بوده و حداکثر بهره‌وری را داشته باشند.
مقدار مصرف اسید هیومیک برای هر درخت خرما
اما مقدار مصرف اسید هیومیک برای هر درخت خرما چقدر است؟ کارشناسان شرکت اکسیر دانش آبادیس می‌گویند که بهینه‌ترین مقدار مصرف اسید هیومیک برای هر درخت خرما بسته به سن درخت، وضعیت خاک و غلظت محصول هیومیکی مورد استفاده میتواند متفاوت باشد.
بااین‌حال، نتایج پژوهش‌های علمی و توصیه‌های عملی برخی محدوده‌های عمومی را نشان می‌دهد. برای مثال، در یک مطالعه میدانی برای درختان خرمای بالغ، افزودن حدود ۵۰ میلیلیتر محلول اسید هیومیک به‌ازای هر درخت (به صورت کاربرد خاکی) موثر واقع شده است.
به‌طورکلی، برای درختان خرمای بارور توصیه میشود سالانه در حدود ۵۰ تا ۱۰۰ میلیلیتر محلول غلیظ اسید هیومیک (غلظت 12-13 درصد) به‌ازای هر درخت (یا معادل آن به شکل پودر/پرک، حدود 10 تا 20 گرم برای هر درخت، با استفاده از یک محصول پرک با خلوص 60 درصدی مانند هیومیک اسید پرک 1 کیلویی 60 درصد آبادیس) استفاده شود.
نحوه مصرف اسید هیومیک برای خرما
رایج‌ترین روش مصرف کود هیومیک اسید برای نخل خرما، کاربرد خاکی همراه با آبیاری است. به این صورت که محلول اسید هیومیک در سیستم آبیاری قطره‌ای تزریق شده یا بهصورت محلول در آب آبیاری پای درختان داده میشود تا مستقیماً به منطقه ریشه برسد.
همچنین می‌توان کودهای حاوی اسید هیومیک جامد را بهصورت چال‌کود در سایه‌انداز درخت خرما به کار برد. برای این منظور، چاله‌هایی به عمق ۲۰–۳۰ سانتی‌متر در اطراف نخل (در امتداد محدوده سایه‌انداز) حفر کرده و با رعایت مقدار مصرف اسید هیومیک برای هر درخت خرما، مقدار مناسبی از کود را درون چاله‌ها می‌ریزند و روی آن را با خاک می‌پوشانند. سپس آبیاری انجام میشود تا مواد هیومیکی در ناحیه ریشه منتشر شوند.
روش دیگر، محلول‌پاشی برگی است. اسید هیومیک مایع را می‌توان با غلظت‌های پایین روی برگ‌ها اسپری کرد. تحقیقات نشان داده که برگ درخت خرما نیز قادر به جذب مستقیم اسیدهای هیومیک است.
بهترین کودها برای نخل خرما
علاوه‌بر کود هیومیک اسید برای نخل خرما که یک بهساز عالی خاک به شمار می‌رود، نخل خرما برای رشد و باردهی مطلوب به انواع دیگری از کودها نیز نیاز دارد. در ادامه، به چند مورد از لیست بهترین کود برای درخت خرما و ویژگی‌ها و مزایای هر کدام اشاره شده است:
| نوع کود | ویژگی‌های کلیدی | مزایا برای نخل خرما |
| کود گرانوله NPK + ریزمغذی‌ها | ترکیب متعادل NPK همراه Mg، Zn و Mn؛ رهاسازی کُند و پایدار | افزایش رشد برگ و تنه، تقویت ریشه‌دهی، بهبود درشتی و شیرینی خرما؛ پیشگیری از کمبود ریزمغذی‌ها |
| کود آلی کمپوست‌شده | سرشار از ماده آلی، میکروارگانیسم‌های مفید و عناصر غذایی طبیعی | بهبود ساختار و نفوذپذیری خاک، افزایش نگهداری آب، تقویت ریشه و مقاومت به خشکی؛ تغذیه تدریجی و پایدار |
| عصاره جلبک دریایی | حاوی ریزمغذی‌ها و هورمون‌های طبیعی رشد (اکسین، سیتوکینین) | افزایش گل‌دهی و تشکیل میوه، بهبود رشد رویشی، افزایش مقاومت گرمایی/شوری؛ مناسب محلول‌پاشی منظم |
سخن پایانی
به‌کارگیری کود هیومیک اسید برای نخل خرما یکی از مؤثرترین روش‌ها برای افزایش تعداد و کیفیت میوه‌هاست. این ماده به‌عنوان یک اصلاح‌کننده ارگانیک، ساختار خاک را بهبود می‌دهد، فعالیت میکروبی را افزایش می‌دهد و جذب ریزمغذی‌ها را برای درخت آسان‌تر می‌کند؛ موضوعی که پژوهش‌های بین‌المللی نیز آن را تأیید کرده‌اند. البته برای کسب بهترین نتیجه، باید به مقدار مصرف اسید هیومیک برای هر درخت خرما دقت شود.
خرید بهترین کود هیومیک اسید از آبادیس
شرکت دانش‌بنیان اکسیر دانش آبادیس از تولیدکنندگان برتر و تخصصی اسید هیومیک در ایران است. این شرکت با تکیه بر فناوری‌های روز، انواع کودهای هیومیکی را در قالب‌های مختلف (پودر، مایع و پرک) و با کیفیت استاندارد تولید می‌کند. هیومیک اسید تولیدی آبادیس از منابع مرغوب (لئوناردیت کم خاکستر) استخراج شده و دارای خلوص و درصد ماده آلی بالا است که اثربخشی آن را در بهبود خاک و افزایش رشد گیاه تضمین می‌کند.
شما می‌توانید برای اطلاع از قیمت هیومیک اسید و تهیه بهترین کود هیومیک اسید مورد نیاز باغ‌های خرمای خود، به محصولات شرکت آبادیس اعتماد کنید و از مزایای علمی و عملی این کود ارزشمند بهره‌مند شوید. همچنین، متخصصان ما در آبادیس آماده‌اند تا راهنمایی و مشاوره‌های لازم در خصوص زمان، نحوه و مقدار مصرف اسید هیومیک برای هر درخت خرما را به شما ارائه دهند.
سؤالات متداول
1. آیا کود هیومیک اسید میتواند باردهی نخل خرما را افزایش دهد؟
بله. تحقیقات دانشگاهی نشان دادهاند که مصرف منظم کود هیومیک اسید برای نخل خرما باعث تقویت ریشه، جذب بهتر عناصر غذایی و افزایش فتوسنتز شده و در نهایت وزن خوشهها و کیفیت میوه خرما را بالا میبرد. این ماده بهویژه در خاکهای شور و مناطق گرمسیری عملکرد بسیار بهتری نسبت به کوددهی معمول دارد.
2. کود هیومیک اسید را چند بار در سال برای درخت خرما استفاده کنیم؟
بهترین زمان مصرف، ابتدای فصل رشد (بهار) و سپس یک تا دو نوبت دیگر در مراحل رشد میوه است. بسته به شرایط خاک، معمولاً مصرف هر ۴ تا ۶ هفته یک‌بار در فصل رشد میتواند بیشترین اثربخشی را داشته باشد.
3. مناسبترین مقدار مصرف اسید هیومیک برای هر درخت خرما چقدر است؟
برای نخلهای بالغ معمولاً حدود ۵۰ میلیلیتر هیومیک اسید غلیظ (یا معادل آن بهصورت پودری یا پرک) در هر نوبت توصیه میشود. البته با توجه به سن درخت، بافت خاک و غلظت محصول، این مقدار میتواند کمی تغییر کند. برای نهالها مقدار کمتر (۲۰–۳۰ میلیلیتر) کافی است.