مزایا و معایب کودهای شیمیایی

مزایا و معایب کودهای شیمیایی، همچون دو روی یک سکه هستند. این ترکیبات شیمیایی کاملا برای رشد گیاه و باردهی بسیار لازم و ضروری هستند، اما اگر به صورت درست و اصولی استفاده نشوند می‌توانند کمی مضر باشند.

کودهای شیمیایی با تامین عناصر مغذی ضروری که معمولا به صورت کامل در خاک وجود ندارند به کشاورزان کمک می‌کنند تا خاک بسیار بهتری داشته باشند.

ما در این مقاله از سایت آبادیس قصد داریم به صورت بسیار کامل و علمی مزایا و معایب کودهای شیمیایی را برای شما عنوان کرده و برای استفاده بهتر شما را راهنمایی کنیم تا بهره‌وری و سلامت محصولات کشاورزی و باغی خود را تضمین کنید.

کود شیمیایی

کود شیمیایی، ماده‌ای کاملا مصنوعی است که حاوی عناصر مغذی ضروری برای رشد و نمو گیاهان است. این عناصر شامل نیتروژن (N) ، فسفر (P) و پتاسیم (K)  هستند که به عنوان عناصر اصلی و پر مصرف در کودها وجود دارند. در کنار آنها هم  عناصر دیگری مانند کلسیم، منیزیم، گوگرد و ریز مغذی‌هایی مانند آهن، روی، منگنز و مس وجود خواهند داشت. کودهای شیمیایی معمولاً به شکل گرانول، پودر یا مایع در بازار موجود هستند تا شما بر اساس روش مصرفی که با آن راحت‌تر هستید بتوانید استفاده کنید. 

مزایای کود شیمیایی

مزایای کود شیمیایی آنقدر زیاد است که هر کشاورز و باغداری تمایل دارد تا از آن همیشه استفاده کند. در این بخش به صورت کلی به آن می‌پردازیم.

• افزایش عملکرد و بهره‌وری محصولات
• بهبود کیفیت محصولات و رشد سریعتر محصول
• تامین کامل عناصر غذایی مورد نیاز گیاه که در خاک وجود ندارد.
• جذب سریع و آسان 
• به راحتی با روش‌های مختلف قابل استفاده هستند.
• تنوع و گوناگونی بسیار بالایی دارند.
• باعث افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماری‌ها و آفات می‌شوند. 
• قابلیت تنظیم دقیق مقدار عناصر غذایی را به شما می‌دهند.
• به نسبت کود طبیعی مقرون به صرفه‌تر هستند.

معایب کود شیمیایی

اگر کودهای شیمیایی به شکل درست و اصولی استفاده نشوند ممکن است مضرات زیر را داشته باشند. در این بخش ما مضرات کود شیمیایی بر اساس استفاده نابجا را به صورت کلی مطرح می‌کنیم.

• استفاده غیر اصولی و زیاد آن ممکن است محیط زیست و خاک را آلوده کند.
• اگر به شکل بسیار زیاد استفاده شود، در آینده حاصلخیزی خاک را کم کرده و شما را وابسته به استفاده زیادتر از کود خواهند کرد.
• مصرف بیش از حد باعث کاهش کیفیت محصولات می‌شود.
• ایجاد مقاومت در آفات 
• زیاد شدن بیماری‌های ناشناخته، انواع سرطان‌ها
• بسیاری از کودهای شیمیایی حاوی اسید سولفوریک و هیدروکلریک هستند که در صورت استفاده بیش از حد آسیب جدی به جمعیت میکروارگانیسم ها وارد می‌کنند.
• محصولات زراعی بهتر رشد می کند، اما علف های هرز نیز رشد می کنند.

به طور کلی مزایا و معایب کودهای شیمیایی این موضوع را به ما گوشزد می‌کند که باید به صورت اصولی و با دقت استفاده شود تا به جای مفید به فایده بودن، ما را دچار ضرر نکند.

نکات مهم در استفاده از کودهای شیمیایی

با توجه به مزایا و معایب کودهای شیمیایی که عنوان شد، اگر قصد دارید تا به شکل اصولی از آن استفاده کرده و مضرات کود شیمیایی را هم نداشته باشید، بهتر است به نکات زیر به دقت توجه کنید:

• قبل از استفاده از هر نوع کود شیمیایی، حتما مقداری از خاک را به آزمایشگاه ببرید و میزان عناصر مورد نیاز آن را به صورت علمی تعیین کنید. چون قرار نیست کورکورانه به گیاه خود مواد مغذی بدهید که اصلا به آن نیاز نداشته و ممکن است خطر ساز شود. بر اساس اطلاعاتی که بدست می‌آورید، میزان مصرف کود شیمیایی مشخص خواهد شد.
•  با توجه به نوع گیاه، مرحله رشد آن و نیازهای غذایی آن، باید کود مناسب را انتخاب کرد. به عنوان مثال، در مراحل اولیه رشد گیاه، کودهای نیتروژنه برای رشد ساقه و برگ مهم هستند، در حالی که در مرحله گلدهی و میوه‌دهی، کودهای فسفاته و پتاسیم اهمیت بیشتری دارند.
• مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی نه تنها مفید نیست، بلکه می‌تواند مضر باشد و باعث آلودگی محیط زیست و کاهش کیفیت محصولات شود. بنابراین، باید مقدار کود مصرفی را با توجه به نیاز گیاه و دستورالعمل روی بسته‌بندی کود تنظیم کرد.
• کودهای شیمیایی را می‌توان به روش‌های مختلفی مانند دستپاش کردن، محلول پاشی یا به صورت مصرف خاکی به گیاهان رساند. روش صحیح مصرف بستگی به نوع کود، نوع گیاه و شرایط محیطی دارد.
• در هنگام استفاده از کودهای شیمیایی باید نکات ایمنی را رعایت کرد. به عنوان مثال، از تماس کود با پوست و چشم جلوگیری کرد و در صورت تماس، محل را با آب فراوان شستشو داد.
• کودهای شیمیایی را باید در مکان خشک و خنک و دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کرد.
• برای کاهش اثرات منفی کودهای شیمیایی و بهبود کیفیت خاک، بهتر است در کنار کودهای شیمیایی از کودهای آلی هیومیک اسید نیز استفاده شود.
• حتما قبل از استفاده با یک مهندس و کارشناس کشاورزی با تجربه مشورت نمایید.

اثر متقابل بین عناصر غذایی در گیاه

گیاهان برای رشد و نمو خود به عناصر غذایی مختلفی نیاز دارند. اما این عناصر به‌صورت مستقل عمل نمی‌کنند و بین آنها نوعی هم‌کنش و تاثیر گذاری متقابل وجود دارد. یعنی وجود یا عدم وجود یک عنصر می‌تواند بر جذب و عملکرد سایر عناصر در گیاه اثر بگذارد؛ به عنوان مثال، کمبود یک عنصر در خاک می‌تواند جذب دیگر عناصر را نیز کم و زیاد کند؛ پس نمی‌توان از کنار این موضوع به‌سادگی عبور کرد.

این اثر متقابل به دو صورت سینرژیستی (هم‌افزایی) و آنتاگونیستی (مقابله‌ای) رخ می‌دهد .

اثر سینرژیستی در چه صورت اتفاق می‌افتد؟

اثر سینرژیستی زمانی اتفاق می‌افتد که وجود یک عنصر باعث افزایش جذب و کارایی عنصر دیگر در گیاه شود. به عنوان مثال، وجود فسفر می‌تواند جذب روی را در گیاه بیشتر کند. همچنین نیتروژن  نیز باعث جذب بهتر پتاسیم خواهد شد

این نوع اثر متقابل در درختان میوه نیز به وضوح دیده می‌شود؛ به‌طوری که تامین نسبت‌های مناسب از عناصر غذایی مانند نسبت ازت به کلسیم (N/Ca) و کلسیم به بُر (Ca/B) به جذب بهتر عناصر و افزایش کیفیت و سلامت محصولات باغی کمک می‌کند.

اثر آنتاگونیستی در چه صورت اتفاق می‌افتد؟

اثر آنتاگونیستی زمانی اتفاق می‌افتد که وجود یک عنصر باعث کاهش جذب یا کارایی عنصر دیگر شود. یعنی دقیقا برعکس سینرژیستی! 

برای نمونه، مصرف زیاد پتاسیم می‌تواند جذب منیزیم و کلسیم را در گیاه کاهش داده و بر کیفیت محصول اثر منفی بگذارد. درختان میوه نیز از این اثر مستثنی نیستند؛ افزایش بیش از حد پتاسیم در درختان میوه، غلظت کلسیم در میوه‌ها را کاهش داده و به کیفیت و عمر انباری آنها آسیب می‌زند. همچنین مصرف بیش از حد فسفر می‌تواند جذب آهن و روی را مختل کند و رقابت بین عناصر را در محصولات باغی به‌شکلی محسوس نشان دهد.

به همین دلیل، کارشناسان بر روی مصرف علمی و بهینه و تعادل کود‌های شیمیایی بسیار تاکید دارند. چون استفاده بهینه از کودها شرایط تغذیه‌ای خوب و ایمنی را برای گیاهان فراهم می‌آورد که باعث بهتر شدن باردهی و کیفیت خاک می‌شود.

جمع‌بندی

ما در این مقاله سعی کردیم تا مزایا و معایب کودهای شیمیایی را برای شما عنوان کنیم. کودهای شیمیایی با وجود مزایای قابل توجهی که در افزایش عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی دارند، در صورت استفاده نادرست می‌توانند منجر به آلودگی محیط زیست و کاهش حاصلخیزی خاک شوند. استفاده از کودهای آلی مانند کود آمینو اسید در کنار این کودها نتایج اثربخش‌تری را به دنبال دارد.

برای استفاده درست و اصولی از این کودها باید خاک کاملا مورد آزمایش قرار گرفته و مقدار مورد نیاز انواع کود نیز مشخص شوند. همچنین باید در موقع استفاده و نگهداری به موارد ایمنی دقت لازم صورت بگیرد. همچنین توجه به اثر متقابل بین عناصر غذایی در گیاه و تامین متعادل این عناصر نقش مهمی در بهبود رشد و کیفیت محصولات دارد. با استفاده علمی، مضرات کود شیمیایی را به یک مزیت تبدیل کنید.

اکسیر دانش آبادیس تولید کننده برتر کودهای آلی

شرکت دانش بنیان آبادیس با تولید کودهای آلی مانند هیومیک اسید، کلات آهن و آمینو اسید نقش بسزایی در کاهش نیاز به کودهای شیمیایی و تامین کودهای آلی مورد نیاز کشاورزان و باغداران دارد. کودهای آلی با کاهش مصرف کودهای شیمیایی موجب صرفه جویی در هزینه‌های کشاورزی و همچنین برداشت محصولات با کیفیت‌تری می‌شود. شما می‌توانید برای خرید کلات آهن و دیگر محصولات شرکت به وب سایت آبادیس مراجعه نمایید.