امروره با توجه به رشد جمعیت در سرتاسر جهان و نیاز به تولید محصولات کشاورزی بیشتر و بهره‌وری حداکثری از مزارع و باغات، یکی از موضوعاتی که بیش از گذشته مورد توجه گرفته است، مقابله هدفمند با آفات گیاهی است. یکی از راهکارهایی که برای مقابله با آفات مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از سموم شیمیایی بوده که به واسطه خطرات و عوارضی که برای سلامت گیاه و انسان در پی دارد، روشی غیرقابل اعتماد است. در نتیجه این موضوع، نیاز است تا روشی جایگزین مورد استفاده قرار گیرد که عوارض آن کمتر و فواید آن بیشتر باشد. کنترل بیولوژیکی، روش دیگری است که به واسطه عوارض بسیار کم و فواید بسیاری زیادی که دارد، امروزه توسط بسیاری از کشاورزان، باغداران و افراد علاقه‌مند به گل‌وگیاه به کار گرفته می‌شود.
در این مقاله از وب‌سایت آبادیس ، قصد داریم تا کنترل بیولوژیک را به طور کامل بررسی کرده و نکات مطرح در این رابطه را ذکر نماییم. برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
- انواع روش‌های غیرشیمیایی کنترل آفات گیاهی
- مزایای کنترل بیولوژیک
- چالش‌های کنترل بیولوژیک
- مثال‌‌هایی از عوامل کنترل بیولوژیک
- جمع‌بندی
- اکسیر دانش آبادیس، تولیدکننده برتر هیومیک اسید و کود کلات آهن
انواع روش‌های غیرشیمیایی کنترل آفات گیاهی
به طور کلی راهکارهای متنوعی برای کنترل آفات گیاهی وجود دارند. این راهکارها و روش‌ها عبارت‌اند از:
- اقدامات بهداشتی: این راهکار شامل جمع‌آوری و از بین بردن عوامل آلودگی مانند بقایا و شاخه‌های مریض و آلوده گیاهان است. شخم‌زدن مناسب، نگهداری مناسب و پاکیزگی انبار، تجهیزات و وسایل، جلوگیری از آسیب‌دیدگی محصولات و… دیگر موضوعات مهم در رابطه با اقدامات بهداشتی هستند.
- قرنطینه گیاهی: قوانین قرنطینه گیاهی یکی از راهکارهای جلوگیری از ورود یا خروج عوامل بیماری‌زا و انتشار آنها است.
- روش‌های زراعی: رعایت تناوب و توجه به مواردی مانند استفاده از کود مناسب، زهکشی درست، آبیاری صحیح، مبارزه با علف‌های هرز و… از جمله اقدامات مربوط به روش‌های زراعی هستند. این موارد می‌توانند برخی از عوامل بیماری‌زا را کنترل و رفع کنند.
- مبارزه بیولوژیک: مبارزه یا کنترل بیولوژیک یکی از موثرترین روش‌های مبارزه با آفات گیاهی است که مزایای بسیاری به همراه دارد. در واقع کنترل بیولوژیک شامل استفاده از عوامل بیولوژیک (دشمنان طبیعی) در جهت کاهش جمعیت آفات و مقابله با بیماری‌ها و علف‌های هرز است. به بیان دیگر، مبارزه بیولوژیک، عبارت است از کنترل جمعیت موجودات زنده به صورت طبیعی و یا با دخالت انسان.
مزایای کنترل بیولوژیک
استفاده از روش کنترل بیولوژیک دارای مزایای بسیاری است. مزایای این شیوه عبارت‌اند از:
- محیط زیست پایدار: کنترل بیولوژیک، خطری برای خاک، گیاه و یا محصولات نهایی نداشته و سلامت انسان و گیاه را تهدید نمی‌کند. این روش تأثیری بسیار اندک و حداقلی بر روی ارگانیسم‌ها و اکوسیستم‌ها دارد.
- هدف‌گیری بالا: عوامل کنترل بیولوژیک بر روی گونه‌های خاصی از آفات تمرکز داشته و به دیگر میکروارگانیسم‌ها آسیبی وارد نمی‌کنند.
- کاهش نیاز به ترکیبات شیمیایی: ترکیبات شیمیایی، مضرات بسیاری به همراه دارند. در نتیجه استفاده از این شیوه، نیازی به استفاده از ترکیبات شیمیایی وجود ندارد.
- تأثیرات بلند مدت: تعادل ایجاد شده میان آفات و دشمنان طبیعی توسط کنترل بیولوژیک، پایدارتر و بلند مدت است.
چالش‌های کنترل بیولوژیک
کنترل بیولوژیک دارای چالش‌های مختلفی بوده که این چالش‌ها عبارت‌اند از:
- تأخیر زمانی: این نوع روش برای ایجاد و تأثیرگذاری به زمان نیاز دارد. در صورتی که با کنترل سریع آفات، استفاده از این روش چالش برانگیز است.
- نیاز به درک و شناخت کافی: کنترل بیولوژیک برای عملکردی موفق، نیاز به درکی مناسب از اکولوژی آفات هدف و دشمنان طبیعی آنها دارد. در واقع برای دستیابی به نتایج دلخواه، به شناختی مناسب از این حوزه نیاز است.
- تأثیرات منفی عملکرد غیرهدفمند: در صورتی که ارزیابی به صورت دقیق صورت نگیرد و نظارتی مستمر وجود نداشته باشد، احتمال آسیب‌رسانی این روش بر ارگانیسم‌های غیرهدفمند وجود دارد.
در کنترل بیولوژیک از چه عواملی استفاده می‌شود؟
به طور کلی در کنترل بیولوژیک از عوامل مختلفی استفاده می‌شود که این عوامل عبارت‌اند از:
- ریزجانداران: ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و دیگر مواردی که باعث آلودگی عامل خسارت می‌شوند.
- شکارگرها: حشره‌ها و عواملی که از آفات تغذیه می‌کنند.
- انگل‌ها (پارازیت‌ها): موجوداتی (مانند زنبور براکون) که با تخم‌گذاری بر روی بدن آفات، از آنها تغذیه کرده و آنها را حذف می‌کنند.
- پارازیتوئیدها: انگل‌هایی که با تخم‌گذاری بر روی تخم آفات، آنها را از بین می‌برند.
- روش ژنتیکی: مانند تکنیک نر عقیمی که با رهاسازی حشرات عقیم و جفت‌گیری آنها با حشرات ماده، جمعیت آفات کاهش می‌یابد.
- فرمون‌ها: فرمون‌ها نوعی ماده شیمیایی جلب‌کننده هستند که دو نوع جنسی و تجمعی دارند. فرمون‌های جنسی، حشرات نر را جلب کرده و با شکار آنها، جمعیت را کاهش می‌دهد.
موضوعات اصلی کنترل بیولوژیک
به طور کلی کنترل بیولوژیک سه موضوع اصلی دارد که این موضوعات شامل موارد زیر می‌شوند:
- انواع موجودات آفت هدف
- انواع دشمنان طبیعی
- روش‌های به‌کارگیری دشمنان طبیعی
درک و شناختی مناسب از این سه موضوع، پایه و اساس عملکرد مناسب و باکیفیت این شیوه است.
مثال‌‌هایی از عوامل کنترل بیولوژیک
برخی از عوامل کنترل بیولوژیک و موجودات مورد استفاده در ادامه معرفی شده‌اند:
· زنبور تریکوگراما
زنبور تریکوگراما یک حشره ظریف و کوچک است که پارازیتوئید تخم پروانه‌هایی هستند که برخی از آنها آفات اصلی محصولات کشاورزی به شمار می‌روند. این زنبور‌ها بسته به حجم تخم میزبان، از یک تا چند عدد تخم را در درون تخم میزبان قرار می‌دهند. این تخم‌ها پس از ۲۴ ساعت از محتویات تخم میزبان تغذیه کرده و سبب از بین رفتن آن می‌شوند. از زنبور تریکوگراما در جهت مبارزه با کرم ساقه‌خوار برنج، کرم سیب، کرم گلوگاه انار، کرم قوزه پنبه، کرم ساقه‌خوار اروپایی ذرت و… استفاده می‌شود.
· کفشدوزک‌ها
یکی از مهم‌ترین خانواده حشرات که برای کنترل آفات به کار گرفته می‌شوند، کفشدوزک‌ها هستند. کفشدوزک‌ها از انواع حشرات تغذیه می‌کنند و دوره زندگی کوتاه و فصلی دارند. این دسته از حشرات سیری‌ناپذیر از آفاتی چون شته‌ها، شپشک‌ها، کنه‌های نباتی، تخم و لارو‌های جوان دیگر حشرات و… تغذیه می‌کنند. در رابطه با کفشدوزک‌ها باید به این نکته توجه نمود که جمعیت آنها در مقایسه با جمعیت آفت‌ها و شرایط محیطی پراهمیت است.
· زنبور براکون
زنبور براکون نوعی زنبور قوی و فعال بوده که نوع ماده آن، با پیداکردن لارو آفت، آن را فلج می‌کند و یا می‌کشد. سپس با تخم‌ریزی بر روی لارو، آن را به طور کامل از بین می‌برد.
بیشتر بخوانید: کود آهن برای چه گیاهانی مناسب است؟ شناخت کاربردهای کود آهن
جمع‌بندی
در این مقاله از وب‌سایت آبادیس تلاش کردیم تا کنترل بیولوژیک را بررسی نموده و نکات مهم در رابطه با آن را عنوان نماییم. همانطور که گفتیم، کنترل بیولوژیک یکی از روش‌های بسیار پرکاربرد برای مقابله با آفات گیاهان است که مزایای بسیاری به همراه دارد. به این نکته توجه داشته باشید که برای دستیابی به نتایج مورد نظر در نتیجه به کار گرفتن این شیوه، نیاز است تا درک و شناختی مناسب از آن حاصل شود.
برای اطلاع از فعالیت وب سایت آبادیس و قیمت انواع کود مانند کلات آهن یا هیومیک اسید و… با ما در ارتباط باشید.
اکسیر دانش آبادیس، تولیدکننده برتر هیومیک اسید و کود کلات آهن
شرکت اکسیر دانش آبادیس یکی از برترین تولیدکنندگان هیومیک اسید در ایران است که اولین و تنها تولیدکننده اسید هیومیک به فرم پرک نیز به شمار می‌رود. این شرکت پس از تجربه موفق تولید انواع مختلف هیومیک اسید با بالاترین کیفیت اقدام به تولید کود کلات آهن با کیفیتی بسیار بالا و قیمتی مقرون‌به‌صرفه نموده است. برای مشاهده لیست محصولات و خرید هیومیک اسید و کود کلات آهن، همین حالا به وب‌سایت اکسیر دانش آبادیس مراجعه نمایید.
