امروزه با توجه به گسترش کشاورزی، بسیاری از کشاورزان و باغداران، از شیوههای متفاوتی برای مقابله با آفات و کاهش جمعیت آنها استفاده میکنند. در واقع آفات گیاهان، با تهاجم به محصولات کشاورزی، باعث آسیبدیدن بخش بزرگی از مزارع و محصولات شده و آنها را غیرقابل مصرف میکنند. در نتیجه این موضوع، کشاورزان و باغداران با استفاده از انواع سموم کشاورزی، به مقابله با این دسته از موجودات مضر میپردازند.
در همین راستا، در این مقاله از وبسایت آبادیس، قصد داریم تا انواع سم کشاورزی موجود را بررسی نماییم. برای کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه، تا انتها با ما همراه باشید. شما می توانید برای کسب اطلاعات درباره انواع کود مانند اسید هیومیک، کلات آهن یا آمینو اسید با ما در آبادیس همراه باشید.
مزایای استفاده از سموم کشاورزی
استفاده از سموم کشاورزی مزایای بسیاری دارد که قبل از اشاره به انواع آن، خوب است نکاتی را بررسی نماییم. مزایای استفاده از این سمها عبارتاند از:
- افزایش تولید مواد غذایی
- پیشگیری از انواع بیماریها
- مبارزه با آفات
- کاهش احتمال ابتلاء انسان به بیماریهای منتقلشده
- و…
طبقهبندی انواع سموم و آفتکشها
تنوع بالای آفتکشها و انواع سمهای موجود در کشاورزی، باعث شده نیاز باشد آنها را دستهبندی کرد. این دستهبندیها و طبقهبندیها بر اساس موارد مختلفی انجام میشود که از جمله آنها میتوان به نوع آفت هدف، میزان سمیت، نوع ماده شیمیایی، عملکرد آفتکش و… اشاره نمود.
در ادامه انواع سم کشاورزی را بررسی خواهیم نمود.
بر اساس نوع ترکیب شیمیایی، سموم کشاورزی و آفتکشها به انواع مختلفی تقسیم میشوند. انواع سمهای کشاورزی که بر اساس نوع ترکیب شیمیایی در یک طبقه قرار میگیرند، دستورالعمل مشابهی برای مواردی چون کمکهای اولیه، پاکسازی و کاربرد ایمنی دارند. انواع سم مرکبات و محصولات دیگر بر اساس ترکیب شیمیایی شامل آفت کشهای ارگانو فسفات، آفت کشهای کاربامات، آفت کشهای ارگانو کلره، آفت کشهای تریازین، آفت کشهای فینوکسی و… میشوند.
-
انواع سموم بر اساس نوع آفت هدف
آفتکشها بر اساس نوع آفت هدف به انواع مختلفی تقسیم میشوند. این نوع دستهبندی حاوی 13 مورد مختلف است که شامل حشره کشها، علف کشها، جونده کشها، قارچ کشها، کنه کشها، جلبک کشها، پرنده کشها، باکتری کشها، کرم کشها، حلزون کشها، فنماتود کشها، ماهی کشها و تعدیلکنندههای رشد میشوند.
انواع سم کشاورزی بر اساس نوع عملکرد نیز به دستههای مختلفی تقسیم میشوند. انواع سموم بر اساس شیوه عملکرد عبارتاند از:
- آفتکش تماسی: آفتکش تماسی با تماس مستقیم با آفت، آن را کنترل میکند. برای مثال آفت کشهای گیاهی با پوشاندن سطح مشخصی از علف هرز، آن را از بین میبرند.
- آفتکش سیستماتیک: آفتکشهای سیستماتیک از طریق یک بخش یا عضو گیاه جذب آن میشوند. در مرحله بعد در تمامی گیاه پخش شده و آن را از بین میبرند. برای مثال حشرهکشها با نفوذ به درون گیاه، موجب نابودی موجوداتی میشوند که از گیاه تغذیه میکنند.
-
انواع سموم بر اساس میزان سمیت
سازمان بهداشت جهانی، انواع سموم کشاورزی را بر اساس میزان LD 50 به چهار گروه مختلف دستهبندی نموده است. در جدول زیر انواع سموم بر اساس میزان سمیت بررسی شدهاند.
| شاخص فرمولاسیون | نوع فرمولاسیون | سمیت زیاد | سمیت متوسط | سمیت کم | احتمال کم سمیت در شرایط استفاده عادی |
| گوارشی LD 50 | جامد | 5≤ | 5-50 | 50-500 | 2000≤ |
| مایع | 20≤ | 20-200 | 200-2000 | 3000≤ | |
| پوستی LD50 | جامد | 10≤ | 10-100 | 100-1000 | نامعلوم |
| مایع | 40≤ | 40-400 | 400-4000 | نامعلوم |
برخی از مهمترین انواع سموم کشاورزی
به طور کلی برخی از سموم کشاورزی در بازار هستند که بیش از دیگر سموم اهمیت داشته و مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از پرکاربردترین و مهمترین سموم عبارتاند از:
- گلایفوزیت: نوعی علفکش از گروه اسید فسفونیک که برای کنترل گیاهان هرز یکساله و چندساله استفاده میشود.
- دلتا مترین: از گروه پایروتروئیدها است و برای مبارزه با مینوز لکه گرد درختان میوه سردسیری، پرودینای چغندر قند و همچنین سن گندم کاربرد دارد.
- آمیتراز: از گروه آميدينها است و برای كنترل كنه قرمز تار عنكبوتی، مينوز برگ و سپرداران، كرم غوزه پنبه، مگس سفيد و كرمهای برگ خوار و در حيوانات برای كنترل ساس، كنه و شپش کاربرد دارد.
- پرمترین: از گروه پایرتروئیدها بوده و خاصیت دورکنندگی دارد.
- کلروپیریفوس: یکی از سموم ارگانوفسفات بوده و برای كنترل بسیاری از آفات كشاورزی، خانگی و همچنين ضدعفونی خاک مورد استفاده قرار میگیرد.
- فن والریت: این سم بیشتر برای مگسها، ککها، کرمهای شکاری، برگ خواران، کاترپیلارها، فلسداران و سایر حشرات مکنده استفاده میشود.
- پاراکوات: این سم با تولید گونههای اکسیژن فعال در قسمتهای سبز گیاه، موجب از بین رفتن علفهای هرز میشود.
- فن پیروکسی میت: این سم کنه کش، برای جلوگیری از آسیبرساندن کنهها در فصول زراعی استفاده میشود.
- فن پروپاترین: نوعی کنه کش غیر سیستمیک از گروه پایروتیروئیدی بوده و آفات را فلج کرده و در نهایت سبب مرگ آنها میشود.
- دیازینون: جزو خانواده سموم حشرهکش ارگانوفسفره بوده و به منظور از بین بردن آفات درختان میوه مورد استفاده قرار میگیرد.
- اکسی دایمتون متیل: این سم سیستمیک تماسی – گوارشی، از گروه سموم ارگانوفسفره بوده و برای از بین بردن جشرات کاربرد دارد.
- سایپرمترین: این سم غیر سیستمیک، برای از بین بردن تعداد بسیاری از حشرات مورد استفاده قرار میگیرد.
- اندوسولفان: نوعی حشره کش ممنوعه که سمیت بسیار زیادی داشته و برای حشرات مفید نیز زیانآور است.
بیشتر بخوانید: دوره کارنس
نکات مهم در استفاده از انواع سم کشاورزی
برای استفاده از انواع سموم کشاورزی، باید به صورت ویژه به برخی از نکات توجه نمود تا بتوان به نتایج دلخواه دست پیدا کرد. این نکات شامل موارد زیر میشوند:
- قبل از استفاده، حتماً نکات مندرج بر روی بستهبندی را به طور کامل مطالعه نمایید.
- به میزان و نحوه مصرف سم به صورت ویژه توجه کنید. مصرف کمتر از حد مشخصشده و بیش از حد میتواند باعث بروز مشکلات مختلفی شود.
- توجه داشته باشید که در زمان مصرف سموم، نکات ایمنی و بهداشتی را به طور کامل رعایت کنید. پوشاندن نقاط مختلف بدن و استفاده از ماسک، ابتداییترین موارد احتیاطی هستند.
- به ویژگیهای خاک و گیاهان قبل از تهیه و مصرف سموم، توجه کنید.
- تجهیزاتی که به منظور سمپاشی مورد استفاده قرار میگیرند را از قبل بررسی نمایید.
- در شرایط جوی نامناسب مانند باد و باران شدید، از انجام سمپاشی پرهیز کنید.
بیشتر بخوانید: شناخت انواع قارچ کش ها و بهترین زمان سمپاشی آنها
اختلاط سموم
اختلاط سموم یکی از بحث برانگیزترین و حساسترین موضوعاتی است که کشاورزان همیشه به آن توجه ویژهای دارند. چیزی که قبلتر کمتر از آن استفاده میشد.
آیا تا به حال فکر کردهاید چرا برخی سموم وقتی با هم ترکیب میشوند، بهجای اینکه کارایی آفات را بهتر کنند، به گیاه آسیب میرسانند؟ البته شاید هم تجربه این را داشته باشید. به طور کلی برخی از سموم با یکدیگر یا با کودهای دیگر سازگار بوده و برخی هم ناسازگار هستند. به همین دلیل دانستن اختلاط سموم کشاورزی و کودها خیلی مهم است، چون سلامت خاک و گیاهان شما در گرو استفاده درست از آنها است. از طرفی باید محیط زیست را هم در نظر داشت!
یک کشاورز حرفهای به خوبی میداند که چطور باید یک ترکیب ایمن و بسیار مفید ایجاد کرده و به صورت اصولی از آن در جهت سلامت خاک، گیاه و اثرگذاری عالی استفاده کند.
به نقل از مزرعهداران آمریکایی، دانش اختلاط سموم و کود مانند یک نقشه مینهای جنگی در میدان است!
جدول اختلاط سموم کشاورزی
در ابتدای امر لطفا به جدول زیر دقت کنید.
جدول اختلاط سموم کشاورزی یکی از ابزارهای بسیار مهم برای شما است تا بتوانید بهطور صحیح از سموم دفع آفات با هم استفاده کنید.
در حقیقت این جدول به شما کمک میکند که خیلی سریع بفهمید که کدام سم را با کدام نوع دیگر میتوانید به کار ببرید. بدین ترتیب هم کیفیت خاک و محیط زیست را حفظ کرده و هم تاثیر عالی دفع آفات را خواهید داشت.
در نگاه اول شما بارنگهای مختلفی مواجه هستید که هر کدام یک معنی مشخصی دارند.
- رنگ سبز یعنی این سموم با هم قابل اختلاط هستند. بدین شکل که شما ابتدا از جدول سمت راست یک سم را انتخاب کرده و از سر ستونهای زرد بالا هم یک سم دیگر را نشان کرده و به نقطه تلاقی آنها نگاه میکنید. اگر سبز بود، یعنی شما مجاز به این دو اختلاط سموم کشاورزی هستید.
- رنگ قرمز یعنی شما اصلا مجاز به اختلاط نیستید. مانند رنگ سبز باید به نقطه تلاقی این دو نگاه کنید. مثلا کاپتان با روغن امولسیون قابل اختلاط نیست.
- رنگ نارنجی یعنی اینکه این دو سمت معمولا با هم سازگار نیستند، اما میتوانید بیشتر بررسی کنید.
حال یک سوال پیش میآید که آیا میتوان از این جدول مطمئن بود؟ پاسخ این است که برای هر کاری بهتر است یکبار با کارشناس هم مشورت شود.
معنی اعداد جدول اختلاط سموم کشاورزی چیست؟
در کنار این 3 رنگ، اعداد 1 تا 5 هم هستند.
- اگر به یک نقطه تلاقی رسیدید که عدد 1 بود، شما نمیتوانید برای سبزی از آن استفاده کنید.
- اگر به عدد 2 رسیدید، شما روی همه درختان بجز «زردآلو» میتوانید از آن استفاده کنید.
- اگر به عدد 3 رسیدید، شما نمیتوانید از آن برای درختان میوه هستهدار استفاده کنید، ولی برای صیفی و سبزی و … میتوانید استفاده کنید.
- اگر به عدد 4 رسیدید، حتما خوب دقت کنید، چون بر روی یکسری از ارقام سیب و گلابی میتواند به میوه و درخت آسیب زده و حتما با کارشناس با تجربه مشورت شود.
- اگر به عدد 5 رسیدید، روی همه محصولات میتوانید استفاده کنید، اما حتما باید داخل مخزنی که همزن دارد ریخته و استفاده شود.
تا به اینجا با جدول و نحوه استفاده از اختلاط سموم کشاورزی به صورت کامل آشنا شده و فکر نمیکنیم هیچ ابهامی وجود داشته باشد.
اما شاید مایل باشید تا اختلاط سموم با کودها را هم انجام دهید. در بخش بعدی به آنها هم اشاره خواهیم داشت.
جدول اختلاط سموم با کودها
ابتدا به این جدول خوب دقت کنید.
جدول اختلاط سموم با کودها یکی دیگر از روشهای بسیار حرفهای و مرسوم بین کشاورزان حرفهای سراسر دنیا بوده و باعث سلامت گیاه، محصول و خاک شده و در مقابل رشد بهتر گیاه و محصول پربارتر را به همراه دارد.
بر اساس جدول بالا شما 4 سرستون نوع کود، نوع سم، قابلیت اختلاط و توضیحات اضافی را مشاهده میکنید.
ابتدا از جدول سمت راست باید نوع کودی که میخواهید استفاده کنید را پیدا کنید.
سپس روبروی آن در ستون بعدی نوع آفتکش را هم ببیند، در ستون سوم میتوانید ببینید که این دو با هم قابل اختلاط هستند یا نه.
ماهیت علمی جدول اختلاط سموم با کودها با جدول اختلاط سموم، کمی فرق دارد. در این جدول شما فقط میتوانید انتخاب کنید که کدام کود با کدام آفتکش قابل استفاده است. در ستون آخر هم توضیحاتی دارد حتما باید به آن نیز دقت کنید.
برای مثال انواع کود نیتروژنه میتواند با دیازینون و ایمیداکلوپرید مخلوط شده و استفاده شود. در قسمت توضیحات هم آمده که خیلی از آفتکشهای دیگر هم با کود سفید یا همان نیتروژنی قابل اختلاط هستند.
چه مواردی را در اختلاط سموم باید رعایت کرد؟
در نظر گرفتن سازگاری شیمیایی
قبل از اختلاط هر سم، باید سازگاری شیمیایی آن با سایر ترکیبات بهطور کامل بررسی شود. برخی سموم ممکن است در ترکیب با یکدیگر واکنش نشان دهند و باعث رسوب یا تغییر خواص شیمیایی شوند. این وضعیت میتواند منجر به کاهش کارایی یا حتی خطرات ناخواسته برای گیاهان شود.
مطالعه دقیق برچسب و دستورالعمل
برچسب روی بستهبندی سموم و کودها حاوی اطلاعات بسیار مهمی است. باید همیشه به توصیههای تولیدکننده، هشدارها و شرایط خاص اختلاط دقت کنید. در برخی موارد، دستورالعملها به صراحت بیان میکنند که کدام سمها نباید با یکدیگر ترکیب شوند.
آزمایش در مقیاس کوچک
پیش از اختلاط در کل زمین، توصیه میشود ترکیب سموم را در یک مخزن کوچک ریخته و فقط برای یک بخش کوچکی تست کرده و نتیجه را بررسی کنید. در این مورد صبر کنید تا از سازگاری یا عدم سازگاری کاملا مطمئن شوید. اگر نتیجه خوب بود، برای کل زمین استفاده کنید.
توجه به دمای هوا و شرایط محیطی
حتما به دما و شرایط محیطی دقت کنید، چون میتواند تاثیر این اختلاطها را کم یا زیاد کند.
چون برخی ترکیبات در دماهای بالا یا پایین ممکن است رفتار شیمیایی متفاوتی داشته باشند. پس بهتر است در شرایط مناسب محیطی اختلاط را استفاده کنید تا کارایی سموم کم نشوند.
رعایت ترتیب صحیح افزودن مواد
هنگام مخلوط کردن سموم، ترتیب اضافه کردن مواد به مخزن خیلی مهم است. اگر دستور العمل روی بستهبندی سم نبود، میتوانید ابتدا آب را داخل مخزن ریخته و سپس سم یا مخلوط سم و کود را کم کم اضافه کنید. اگر اختلاط شما مایع است، بعد از اضافه کردن آرام هم بزنید تا محلول یکدست شود. اما اگر اختلاط شما پودری است، هیچ وقت یکدفعه آن را داخل آب نریزید؛ پودر را کم کم ریخته و هم بزنید تا یک محلول یکدست به وجود بیاید.
استفاده از تجهیزات مناسب
استفاده از تجهیزات مناسب مانند همزنهای مکانیکی، دستگاههای تنظیم pH و فیلترهای ضد رسوب میتواند به بهبود کیفیت مخلوط کمک کند. تجهیزات مناسب باعث میشوند ترکیبها بهطور کامل حل شده و خطرات کاهش یابد.
رعایت نکات ایمنی
در هنگام اختلاط سموم، حتما از ماسک فیلتر دار (منظور ماسک کاغذی و پارچهای نیست) به همراه دستکش و عینک مخصوص استفاده کنید. اگر میتوانید از ماسکهای تمام صورت استفاده کنید که کار عینک و ماسک را باهم انجام میدهند.
نکته: بخارات ناشی از اختلاط ممکن است بسیار خطرناک باشد و بدون ماسک هرگز این کار را حتی برای یک لحظه هم انجام ندهید.
پرهیز از اختلاط سموم ناسازگار
هیچ وقت سعی و خطا نکنید. چون برخی سموم و کودها هرگز نباید با یکدیگر ترکیب شوند. برای جلوگیری از آسیب به گیاهان یا کاهش اثر سموم، حتما به جداول بالا مراجعه کرده و اگر برای اولین بار است که میخواهید این کار را انجام دهید، با یک کارشناس با تجربه و متخصص مشورت کنید.
دلایل عدم کارایی سموم
بسیار پیش میآید که دو یا چند کشاورز از یک سم که تولید یک شرکت است استفاده میکنند، اما تعدادی نتیجه میگیرند و تعدادی نتیجه نمیگیرند. در بسیاری از موارد دیده شده است که کشاورز کل مشکل را از سم میداند و بدون بررسی کافی بلافاصله سم را تعویض نموده و احتمالاً باز هم نتیجه نمیگیرد. مهمترین دلایلی که باعث میشوند سم اثر نکند یا کم اثر شود، به شرح زیر میباشند:
استفاده در دماهای پایین یا بالا: به عنوان مثال بیشتر علف کشهای سیستمیک در دماهای بین 17 تا 30 درجه اثر میکنند و اگر در زمان سمپاشی دما پایین باشد به این معناست که هنوز جریان شیره آوندی به خوبی برقرار نشده و مشاهده میشود که در روزهای متوالی ابری و بارانی در بهار که دما هم پایین است رشد گیاهان و علفهای هرز کمتر است. پس بهتر است قبل از سم پاشی به گزارشهای هواشناسی در مورد هوای روزهای آینده توجه داشت. در صورتی که در آفتاب داغ سم پاشی انجام شود و دما بالاتر از 32 درجه باشد، قبل از این که محلول وارد سیستم آوندی شود، آب آن تبخیر شده و ماده موثره وارد سیستم آوندی نخواهد شد.
دریچه نازلهای سمپاش را باز کرده و سم با فشار زیاد به برگها برخورد کرده و به زمین میریزد: این حالت از سمپاشی به خصوص در مورد حشره کشهای تماسی بدترین حالت ممکن است چون سم به پشت برگها نمیرسد و حشرات مستقر در آن مکان را کنترل نمیکند. پس بهتر است که دریچه نازل بسته شود تا سم با قطرات ریز و به صورت مه بر روی برگها بنشیند. از این نظر سمپاشهای خرطومی یا توربولاینر بهترین حالت ممکن هستند. زیرا ذرات محلول سم را بسیار ریز کرده و حتی دارای بار الکتریکی میکنند.
استفاده از سم بدون مویان یا سورفکتانت: به دلیل کوتیکولی بودن سطح برگ و وجود لایه مومی قطرات سم به طور یکدست سطح برگها را خیس نکرده و کارایی سم بسیار کاهش مییابد. پس لازم است از روغنها و سورفکتانت استفاده شود تا سم به طور یکدست کل برگ را خیس نماید و چسبندگی و نفوذ لازم به درون کوتیکول را داشته باشد.
استفاده از آبهای ناخالص یا بعضاً گل آلود رودخانهها یا جویبارهای فصلی: در این شرایط ذرات کم یا زیاد میشود که میتواند اثر منفی روی گیاهان داشته باشد. پس بهتر است از آب خالص مانند آب چشمه استفاده کرد که املاح و ذرات کلوئیدی کمتری دارند.
جمعبندی
در این مقاله از وبسایت آبادیس ، تلاش کردیم تا انواع سموم کشاورزی را بررسی نماییم و نکات مختلفی در رابطه با مزایا و نکات مصرف آنها را بیان کنیم. همانطور که گفتیم سموم کشاورزی بر اساس معیارهای گوناگونی مانند نوع ترکیب شیمیایی، نوع آفت هدف، شیوه عملکرد و میزان سمیت طبقهبندی میشوند. به طور کلی این سموم دارای مزایای مختلفی بوده و به واسطه عملکردی که ارائه میدهند به صورت گسترده در باغات و مزارع استفاده میشوند. همچنین در این مقاله سعی کردیم به صورت کامل درباره انواع اختلاط سموم و کودها با شما صحبت کنیم که چطور باید به صورت اصولی همه اینها را باهم ترکیب و به صورت کاملا ایمن و کارساز استفاده کنید. همیشه سعی کنید به این جداول پایبند بوده و یک بار هم با کارشناس مشورت کنید تا خاک و گیاه شما همیشه در سلامت باشند.
اکسیر دانش آبادیس، تولیدکننده برتر هیومیک اسید و کود کلات آهن
شرکت اکسیر دانش آبادیس یکی از برترین تولیدکنندگان هیومیک اسید و کود کلات آهن در ایران است. این شرکت با بهرهمندی از متخصصان داخلی و به روزترین تجهیزات و ماشینآلات، انواع مختلف هیومیک اسید را با بالاترین کیفیت و قیمتی مقرونبهصرفه، تولید و عرضه مینماید. مخاطبین عزیزی که قصد اطلاع از قیمت و خرید هیومیک اسید و کود کلات آهن آبادیس را دارند، میتوانند همین حالا به وبسایت این شرکت مراجعه نمایند.